Amos Rex

Mimar: JKKM

Yer: Helsinki, Finlandiya

Yapım yılı: 2018

JKKM tarafından Lasipalatsi Meydanı’nda tasarlanan yeni yer altı sanat müzesi Amos Rex kubbeli kabarcıklar şeklinde 2.200 m² lik bir alanı kapsıyor. Proje, 1930’lu yıllardan kalma Lasipalatsi’nin yenilenmesi ve meydanın altındaki alanın bir galeriye dönüştürülmesi fikrinden doğmuş. Geçmiş ve günümüz arasındaki bağlantı, yeni müzenin tasarımı için ilginç bir başlangıç noktası olmuş.

‘’Bina yeni bir sanat müzesine dönüştürülebilir mi? Hayır. Bu mümkün olamaz.” Amos Rex fikri ortaya atıldığında müze direktörü Kai Kartio bu tepkiyi vermiş. Ancak JKMM, Helsinki plan yönetmelikleri mevcut binanın zeminde uzamasına izin vermeyeceğinden daha önce otobüs istasyonu olarak kullanılan avlunun altındaki binayı genişletme fikri ile ortaya çıkıyor. Sonuç olarak, yeraltında, bir dizi kubbeli mekandan oluşan 2,200 metrekarelik bir galeri alanı tasarlanmış. Açılı tavan pencereleri ile meydana doğru yükselen bu kubbeler benzersiz bir kamusal alan oluşturuyor.

JKMM kurucu ortağı Asmo Jaaksi projeyi şu sözler ile tarif ediyor: “Planlama kısıtlamaları nedeniyle sanat müzesi için yeni alanlar, yerin altında inşa edilmek zorundaydı ancak binanın kentsel bağlamda mevcut olması gerekiyordu. Bu formların mimarisi meydana yeni bir kimlik kazandırıyor.”

Bu projeksiyonlar yeni galeri mekanlarına kentte var olmasını sağlıyor ve bu da yeraltındaki galeri alanına ziyaretçi çekmeye yardımcı oluyor. Aynı zamanda bu açıklıklar galeride bulunan ziyaretçilerin yukarıya baktıklarında dışarıyı izleyebildikleri pencereler oluşturuyor ve meydanda bütünsel bir ilişki ortaya çıkıyor. Meydanı çevreleyen binanın diğer kısımlarında ise galeriyi destekleyen mağazalar ve restoranlar var.

Kubbelerin en büyüğü büyük ölçekli sanat eserlerini barındırmak için kullanılıyor. Diğer iki kubbe ise ikincil birer galeri mekanı ve Amos Rex’in büyük sanat eğitim odası. Açık salonlar kolonsuz olarak tasarlanmış ve modern talepler için çeşitli sergiler oluşturmak amacıyla esnek bir şekilde kullanılabiliyor.

Yer altındaki galeri mekanlarına Lasipalatsi’nin fuayesinden erişiliyor ve buradaki merdivenler yukarıdan iki açılı tavan penceresiyle aydınlatılmış beyaz bir giriş salonuna çıkıyor. Bu tavan pencerelerinden biri, binanın kenarına çıkan bir merdiven manzarasını çerçeveliyor. Bu alanın bir tarafı vestiyer olarak kullanılırken, galeri alanlarına ve eğitim odalarına yapının diğer kanadından erişiliyor. Bu katın altında müzede sergilenmeyen eserleri saklamak için kullanılacak bir bodrum müze arşivi bulunmakta.

Amos Rex’e giriş 18 yaşın altındaki herkes için ücretsiz ve ana galeride gençlere adanmış bir sanat eğitimi atölyesi yer almakta. Yarattığı sıradışı kamusal meydan ile dikkat çeken Amos Rex, 2018’in en çok dikkat çeken kültürel yapıları arasında gösterilmiş. 2018 yılında yapılan en dikkat çeken diğer kültürel yapıları ise buradan okuyabilirsiniz.