©MVRDV

MVRDV ekibinin Almanya, Hannover’deki pavyonu 2000 yılındaki Expo için tasarlanmış. 1997 yılında yapımına başlanan pavyon 2000 yılındaki Expo’ya yetiştirilmiş. Dünyanın en geniş sergi alanına sahip olan Hannover’deki Expo 2000’nin teması insan doğa ve teknoloji -yeni dünyanın evi. Expo 2000 Hollanda Pavyonu, kurgusu ve bunu yaratan strüktürüyle Expo’dan sonra da mimari çevreler tarafından dikkat çekici bir tasarım olarak kaydedilmiş.

©Architizer

Fuarın ve bu bağlamda MVRDV’nin amacı gelecek hakkında vizyonlar yaratmak, insan, doğa ve teknoloji arasındaki dengeyi sağlayacak modeller üretmek ve gezegendeki tüm insanların bir arada var olma konusuna yeni çözümler getirmek olmuş. Fuarın Hannover’daki ayağı bu konuları en başta yenilenebilir kaynaklar, geri dönüştürme ve doğaya saygılı süreçler yaratma olarak almış. MVRDV’nin de tasarım konsepti hem bu etkenler doğrultusunda hem de pavyonun geldiği yer olan Hollanda’yı ele alarak şekilleniyor. Ekip, Expo’nun konuları doğrultusunda ülkelerini esas alıp pavyonu bu şekilde tasarlamış.

©MVRDV

MVRDV’ye göre Hollanda yüksek yaşam standartlarını, kapsamlı bir demokratik gelenek ile birleştiren yoğun nüfuslu bir ülke. Bunun yanında Hollanda, çevresini kendi gerekliliklerine göre şekillendiren ve bunu yapmayı bilen bir ülkenin başlıca örneklerinden bir tanesi. Ülke coğrafi özellikleri nedeniyle, zamanla su seviyesinin yükseldiği bir bölge. Fakat şekillendirebildiği coğrafyasıyla suyun yükselip karadan daha fazla yer almaya başlaması değil; tam tersi bir durum söz konusu. Ekip belki de gelecekte Hollanda’da birçok ekstra mekanın oluşabileceğini savunuyor. Bunun sebebi, ülkenin en olarak genişlemesi değil; dikey bir büyümeye gidilmesi.

©MVRDV

MVRDV tasarımlarına başlarken birtakım sorular sormuş. Yükselen nüfus, yükselen yaşam kalitesiyle var olabilir mi? Ülkedeki nüfus yoğunluğu artmadan ne gibi durumlar geliştirilmeli? Nufüs yoğunluğu artışında, en geniş kapsamıyla doğa, nasıl bir rol alacak? Buradaki asıl sorun gerçek anlamda ve metaforik olarak yeni doğa mı? Bu sorulara cevap verme çabası, Hollanda’nın Hannover’deki Expo 2000’e katkısı aslında.

Expo 2000 Hollanda Pavyonu ekolojiye nostaljik bakışa adanabilir: tüketici toplumun, teknolojinin, asfaltın ve makineleşmenin basit bir eleştirisi. Pavyon, doğa ve teknolojinin karışımını yansıtan, doğanın yapma gücünü ve yapaylığını vurgulayan, teknoloji ve doğanın karşılıklı olarak özel olmaması; birbirini güçlendirmesi gerektiğini savunan bir tasarıma yöneliyor.

©MVRDV

Expo 2000 Hollanda Pavyonu’nda MVRDV, farklı seviyelerde doğalar yaratıyor. Böylece hem var olan doğanın bir uzantısı olabiliyor hem de elde edilen doğanın yapaylığını yansıtabiliyor. Pavyon, birçok kotta kamusal mekanlar yaratıp bunun da var olan kamusal alanların uzantısı olabilmesini sağlıyor. Bunlara ek olarak da zemin kotunda ilave bir mekan sunuyor: görünürlük, erişilebilirlik, beklenmedik olan ve yine doğaya ayrılan bir mekan. Expo 2000 Hollanda Pavyonu, tek mekanları bölerek ve onları birden çok kotta düzenleyerek tüm yapıyı mekansal olaylara ve kültürel manifestasyonlara açık hale getirmiş. Pavyon, anıtsal bir çok katlı park haline geliyor.

Peyzajlar / ©B+B

Expo 2000 Hollanda Pavyonu, bir peyzaj olmanın 6 yolunu süperpoza eden bir tasarım. Zemin kat ‘kumul peyzaj’ yaratıp ziyaretçileri buradan bir ‘sera peyzajı’na yönlendiriyor. ‘Sera peyzajı’ kısmında tarımsal aktivitelerin gerçekleşmesi öngörülmüş. Burası yüksek teknolojiyle doğanın insan hayatıyla birlikte ilerlediği bir alan. ‘Saksı peyzajı’ alanı, en üst kotta bulunan ağaçların köklerini barındıran geniş saksılardan oluşuyor. Aynı zamanda burası dev ekran gibi kullanılıyor -ışık ve çeşitli mesajların yüzeylere yansıtıldığı bir yer. ‘Yağmur peyzajı’ ise suya adanmış bir mekan. Burası da yine görsel işitsel mesajlar için bir ekran gibi kullanılıyor. Son olarak ‘orman peyzajı’ alanı bulunuyor. Burası geniş ağaçların doldurdğu bir yer. Buranın üstüne de ‘polder (denizden kazanılmış toprak) peyzajı’ yapılmış. Yapının en üstünü oluşturan bu kısım, geniş bir yeşil alan ve rüzgar güllerini barındırıyor.

©MVRDV

Tüm bunların yanında Expo 2000 Hollanda Pavyonu aynı zamanda bir laboratuvar olarak da işlev gösteriyor. Mekanları bölüp alandan tasarruf etmesinin yanında aynı zamanda enerji, zaman, su ve altyapıdan da bir tasarruf mevcut. MVRDV aslında küçük bir ekosistem kurgulamış -ekibe göre yapı bir tür hayatta kalma kiti.

Var olan kaliteleri test eden, örneğin bölgede sorun olan ışık ve alan azlığına çözüm bulmaya çalışan yapı, bünyesinde barındırdığı programların yoğunluğu ve çeşitliliğiyle yeni ilişkiler ve bağlantılar yaratmış. Bu bağlamda çok yüzlü toplum yapısının bir sembolü: “çeşitlilik arttıkça birbirine bağlılık artar” düşüncesini yansıtıyor. 

©Flickr: henry_nl

2000 Hannover Expo Fuarı’ndan sonra pavyon tekrar kullanılmamış. Yapının etrafı sarılmış ve yapıda bulunan asansörler, ağaçlar ve yeldeğirmenleri sökülmüş. Bunun üzerine yapı toplum tarafından kullanılan bir yer olmaktan çıkmış. Pavyon zamanla binden fazla kuşun yuvası haline gelmiş. Bakımsız kalan yapı git gide bir ormana dönüşmeye başlamış ve Hannover’ın bir kesimi gizlice bu ormanı kullanmaya başlamış. Ekip aslında pavyonun bu şekilde gerçek bir park haline geldiğini söylüyor. “Yeni bir harabe doğdu, biz şimdiden yapının sarmaşıklarla kaplandığını hayal edebiliyoruz.” diyor ekip.

©Archello

2015 yılının Haziran ayından beri de pavyonu tekrar canlandırmak üzere projelere başlanmış. Proje kapsamında pavyon, Hannover’dak üniversitenin yapının programına uygun olan tesislerine bağlanacakmış. Proje hem özgün bir kampüs atmosferi yaartıyor hem de Hannover’in öğrenme ve yaşam alanı yaratmak konusundaki girişimlerden bir tanesini hayata geçirmiş oluyor. 2017’de başlayan projeyle Expo 2000 Hollanda Pavyonu, bir üniversiteye bağlı da olsa bir geleceğe sahip.