© danielpaya.com

Gwathmey Evi (Gwathmey Residence), New York Beşlisi* mimarlarından Charles Gwathmey tarafından 1967 yılında tasarlandı. Gwathmey’in ilk konut projesi olan yapı, mimarın ailesinin oturması için tasarlanmış. Bu nedenle Gwathmey ilk projesinde 35,000 dolarlık bütçenin içinde kalma koşuluyla tamamen serbest çalışabilmiş ve ortaya mimarlık tarihinin önemli yapılarından biri çıkmış.

*New York Beşlisi / Beyazlar (New York Five / Whites): Richard Meier öncülüğünde başlayan 20. yüzyılın rasyonel mimari akımlarından biridir. Geometrik tasarımı ve beyaz renk kullanımını (idealler) esas alan bu akım Richard Meier’in etkisi altında kalan John Hedjuk, Peter Eisenman, Charles Gwathmey ve Micheal Graves’in de katılmasıyla New York Beşlisi adını almıştır.

© Scott Francis

Yapı, Long Island’ın batısında, 4 dönümlük bir arazi üzerinde yer alıyor. Gwatymey’in evi tasarlarken ilk amacı, binanın bu geniş arazi üzerinde bir heykel gibi durması olmuş. Bu nedenle, küp gibi daha ilkel formları eksilterek, yontarak farklı mekanlar elde etmeye çalışmış. Mimarın bir birim küp üzerinde yaptığı tüm eksiltmeler alanda yaptığı analizlere göre şekillenmiş. Güneş ışığı açısı, program ve strüktürel unsurlar evin şekline yön veren dış ve iç etkenler.

© Cameron Art Museum

Gwathmey Evi, mimarlık tarihinde önemli bir yere sahip olmasına rağmen oldukça küçük bir yapı. Yaklaşık 120 metre karelik bir alana sahip olan ev bir oturma odası, yemek odası, mutfak, yatak odası, iki misafir odası ve bir çalışma odasından oluşuyor.

Ev, üç temel bölüme ayrılmış durumda. Zemin kısmında çalışma odası, üstü kapalı bir teras ve misafir odaları bulunuyor. Yaşam alanı kısmında oturma odası, yemek odası ve mutfak gibi Gwathmey’in ailesinin evde çoğunlukla zamanlarını geçirecekleri alanlar var. Evin diğer bölümlerinden ayrılmış daha özel üçüncü kısmında ise ana yatak odası ve stüdyo bulunuyor. Bu alanın önünde iki katlı oturma odasına bakan bir balkon bulunuyor. Gwathmey, evin yaşam alanı olan ikinci kat için daha kullanıma açık programlar belirleyerek kamusal alan ve zemin katı arasında bir ilişki kurmaya çalışmış ve Gwathmey Evi’ne geleneksel ev projelerine kıyasla farklı bir yorum getirmiş.

© Scott Francis

Gwathmey Evi tamamlandıktan yalnızca bir sene sonra araziye yeni bir ek bina inşa edilmiş. Yeni bir stüdyo ve misafir odası bulunduran ek yapının formu da Gwathmey’in ilk tasarımında kullandığı küpten eksiltme yoluyla oluşturulmuş. Bu ek yapının tasarımında Gwathmey’in orijinal tasarımının kesitleri kullanılmış.

© Scott Francis

İki yapı da ortak tasarım ilkelerine sahip olsa da, tasarlanan ek yapının orijinal binadan ayrıldığı noktalar var. Orijinal yapı daha yerden çıkan, zemin ilişki kuran bir yapı. Yeni tasarlanan ek binanın ise daha ‘hareket edebilir’ bir yapısı var. Bina zemine oturuyor hissi yaratmıyor. Ayrıca ek bina Gwathmey Evi’nin tam çaprazına, 45 derecelik bir açı oluşturacak şekilde yerleştirilmiş. Böylece orijinal evin cephesi ek binanın köşesine bakıyor ve ebin bulunduğu alana yeni bir dinamizm kazandırıyor.

© Scott Francis

Ahşap ve cam Gwathmey Evi’nde kullanılan ana malzemeler. Evde ve stüdyoda ahşap iskelet strüktürel sistem kullanılmış. Binanın cephesinde ve evin iç duvarlarında ise sedir ağacı kaplama tercih edilmiş. Duvarlardaki bazı pencereler direkt sedir kaplama ile duvardan ayrılırken, bazıları sarı, kırmızı ve siyah çerçevelere sahip.

Gwathmey’in tasarımı, genel olarak modernizme atılan adımlardan biri olarak kabul edilir.