Le Corbusier ve Pierre Jeanneret’nin tasarladığı La Roche Evi 1923-1925 yılları arasında Paris’in 16. bölgesinde inşaa ediliyor. Betonarme gibi 20. yüzyılın yeni yapı malzemelerinin kullanımı, Le Corbusier’nin daha sonra “mimarlığın beş ilkesi” olarak adlandıracağı prensiplerini (serbest cephe, serbest plan, yatay bant pencere, teras çatı ve piloti) bu ev özelinde gerçekleştirebilmesini sağlıyor. 1996 yılında diğer Le Corbusier yapıları gibi dünya mirası listesine alınan La Roche Evi, ardılı Villa Savoye gibi modern mimarlığın önemli simgeleri arasında yer alıyor.

© Steve Cadman

Proje ve Şantiye

Le Corbusier ve Pierre Jeanneret Docteur-Blanche çıkmazında yapılcak mimari düzenleme kapsamında farklı programlara sahip iki komşu villa projesi geliştiriyor. Villalardan biri çocuklu bir aile-Le Corbusier’nin kardeşi Albert Jeanneret,eşi ve iki kızı-  tarafından kullanılacak ve bir ailenin ihtiyaç duyabilceği tüm mekansal gereksinimleri karşılayacak, diğer villa ise bekar bir ev sahibi-Raoul La Roche- tarafından hem yaşam alanı hem de resim koleksiyonu için sergi alanı olarak kullanılacak.

Bir Program İki Fonksiyon

Raoul La Roche’un ev ve galeriyi bir arada içeren bir proje istemesi üzerine, Le Corbusier ve Pierre Jeanneret bu iki fonksiyonu birbirinden mekansal olarak ayıracak bir planlama yapıyor. Binanın bir tarafında tablo galerisi ve kütüphane, diğer tarafında ise yaşam mekanı bulunuyor. Raoul la Roche’un evi Jeanneret Evi’ne hizalanmış şekilde konumlanırken, galeri Docteur-Blanche sokağına dik olarak konumlanarak sokağın girişinden itibaren görünürlük kazanıyor.

© Steve Cadman

Pilotiler

Galerinin altında bulunan pilotilerle, zeminde serbestlik ve boşluk oluşturuluyor. Bu mimari düzenleme kullanıcılara binanın altında serbestçe dolaşma imkanı sağlıyor. Zeminin boş bırakılması, neredeyse binanın kapladığı alan büyüklüğünde bir bahçe oluşturulmasını da mümkün kılıyor.

Yatay bant pencereler

Taşıyıcı duvarların ortadan kalkması, cephede geniş cam yüzeyler yapılabilmesine imkan sağlıyor. La Roche ve Jeanneret Evleri yatay pencerelerle birbirine bağlanırken, galeri hacminin kendine ait iki sıra bant penceresi bulunuyor. Böylece evin içine daha fazla güneş ışığı girebiliyor ve iç mekan ile dış mekanın bütünleşmesi etkisi yaratılıyor.

© Steve Cadman

Teras Çatı

Le Corbusier, 1915 yılından beri yağmur suyunun uzaklaştırılması için gerekli görülen geleneksel eğimli çatıya alternatif yeni bir çatı formu arayışındaydı. Betonarmenin sağladığı yeni teknikler yağmur suyunun evin içerisinden atılabildiği düz çatılar yapılmasına imkan sağlıyor. Düz çatıda nem oranını sabit tutabilmek ve betonarmenin çatlamasını önlemek için Le Corbusier çatıya bitki yerleştirmeye karar veriyor. Geleneksel çatının yerini alan bu yeni teras çatı, evin sokağın gürültüsünden en uzak olan, güneş ışından ve temiz havadan faydalanabilinen mekanı haline geliyor. Çatının yağmurlu havalarda da kullanılabilmesi için burada bir kiosk da bulunuyor.

İç Düzenleme: Özel Alan -Genel Alan dağılımı

La Roche evinin iç organizasyonu özel ve genel kullanıma ayırımış, holün iki tarafından çıkılan iki mekan çevresinde şekilleniyor. Ev sahibinin isteğine orijinal bir çözüm sunan bu düzenlemeyle bir tarafta genel kullanıma açık olan, karşılama mekanı işlevi de taşıyan galeri, diğer tarafta ise barınma mekanı oluşturuluyor. Girişe göre sol tarafında konumlanan genel kullanım bölümü zemin katta misafir odasını, birinci katta tablo galerisini, ikinci katta ise kütüphaneyi içeriyor. Sağ tarafta bulunun özel kısım ise zemin katta görevli dairesini ve mutfağı, birinci katta yemek ve çalışma odalarını, ikinci katta ise Raoul La Roche’un banyosunu içeren ve çatı terasa geçişi sağlayan yatak odasını barındırıyor.

© Amaury Henderick

Hol

Doğal ışıkla aydınlamış bu mekanda, binaya girer girmez boşlukta asılı hissi uyandıran küçük balkon dikkat çekiyor. Balkona ulaşan merdiven ise Le Corbusier’nin merkez mekanı merdivenle bölmek istememesi sebebiyle holde geri çekilmiş şekilde konumlanıyor. Girişten, evin farklı mekanlarına doğru yaratılan vistalar mimari promenada davet ediyor.

© Rory Hyde

Rampa

Mimari promenad prensibi burada tablo galerisi ve kütüphaneyi bağlayan bir rampayla sembolize ediliyor. Rampa, Le Corbusier’ye göre mekanın devamını görmeye imkan sağladığı için iki kot arasındaki en iyi bağlantı aracı. Bu mimari eleman sayesinde kullanıcı farklı perspektiflerle mekanı deneyimliyor. “Merdiven iki katı bölerken, rampa birleştiriyor.”

© Harold Hollingsworth

Tablo Galerisi

Holde yaratılan atmosfer ve galerinin atmosferi radikal şekilde farklılaşıyor. Galerinin sağ duvarındaki tablolar ve sol taraftaki rampa mekana dinamizm katıyor. Geniş bant pencereler sayesinde galerinin ışığı günün farklı saatlerinde değişkenlik gösteriyor. Holün monokromluğuyla tezat oluşturacak şekilde burada kullanılan farklı renkler, farklı yapı elemanlarını ve hacimleri vurguluyor.

Kütüphane

Evin en üst katındaki asma katta bulunan bu izole mekan, hem zenit açısıyla hem de yatay açıyla doğal ışık alarak okuma ortamını güçlendiriyor.

Yemek Odası

Birinci katta özel kısımda bulunan büyük pencereli yemek odası, tavandan sarkan çıplak ampüllerle Le Corbusier’nin tüm süslemelerin ortadan kaldırılması ilkesini yansıtıyor.

© Steve Cadman

Yatak Odası

Raoul La Roche’un pürist olarak tanımladığı, evin diğer odalarına göre daha küçük boyuttaki mütevazı yatak odasının içerisinde sadece bir yatak, metal bir masa, kısa bir dolap ve halı bulunuyor.

Mobilya

Yoğun olarak ankastre mobilyaların kullanıldığı evde, hareketli mobilyalar( Thonet sandalye, La Roche’un masası  Fas Berberi halısı…) da Le Corbusier tarafından tasarlanıyor veya seçiliyor.

Le Corbusier, La Roche Eviyle ilk kez polikrom denemesi yapıyor. Evdeki her ton bir mekanı gizlemek ya da öne çıkarmak için kullanılıyor. Örneğin; holün monokrom rengi, dış mekandan içeriye geçişi aşamalı olarak hissettirmek için cephenin devamı niteliğinde kullanılırken, galerideki renkler arası geçiş hareket ve dinamizm etkisi yaratarak mimari promenadı destekliyor.

© Steve Cadman