©Mohammed Somji

7 Mart 2007’de yeni bir Louvre müzesinin açılacağı duyurulmuştu. 2015 yılında öngörülen açılış tarihi önce 2016 yılına daha sonra 2017’ye sarkmış. 11 Kasım 2017’de hizmete başlayan müze, Abu Dhabi ve Fransa hükümeti arasındaki 10 yıllık bir anlaşmayı noktalıyor. Louvre Abu Dhabi, yapay bir ada olan Saadiyat adasında bulunuyor ve geleneksel tasarım ve modern yapım tekniklerinin ortak bir ürünü. Sakin atmosferiyle müze, ziyaretçilerini güneş ile kubbe ve deniz, binlar ve kara arasındaki sürekli değişen ilişkiyi deneyimlemeye cesaretlendiriyor. Kompleks mühendisliği de Louvre Abu Dhabi’yi son zamanlarda yapılan en yenilikçi ve zorlayıcı müze projesi yapıyor. Müze, kültür merkezi olarak tasarlanacak adada Gehry imzalı yeni Guggenheim Müzesi ve Foster+Partners tarafından tasarlanacak Zayed Ulusal Müzesi ile burada kurgulanan kültür bölgesini şekillendirecek.

©Mohammed Somji

Geleneksel Arap Emirliği mimarisine referans veren Louvre Abu Dhabi, küçük beyaz yapılardan oluşuyor. Dev bir kubbeyle örtülmüş müze alanı, özel enstelasyonları, 55 küçük kübik blok ve 23 galeri alanından oluşturulmuş. Enstelasyonları ve koleksiyonlarla sergileri barındıran kübik bloklarıyla aslında bir ‘müze şehri’ oluşturması hedeflenmiş yapıda. Küçük beyaz bloklar, bölgede iklim nedeniyle yaygın olan denize yakın binaları taklit eden bir karaktere sahip.

©Mohammed Somji

”Louvre Abu Dhabi, kelimenin tam anlamıyla istisnai bir programı somutlaştırıyor. Eğilimi, çağlar boyunca neyin evrensel bir değer olduğunu anlatan bir tasarım olmak. Mimarisi ile müze, birleşme ve karşılıklı ilişkiyi uçsuz bucaksız gökyüzü, deniz ve çöl arasında güçlendiren bir mekan yaratıyor. Kubbesi (cupola) ile, zamanın ve anın bilincini kendi yarattığı ışığın hatırlatıcılığı ve spiritüelliğiyle vurguluyor.”

©TDIC

Tasarımın odak noktası Jean Nouvel’in 180 metre çaplı müze üstünde yüzen devasa kubbesi. Bu kubbe 7850 adet yılıdızın geometrisini barındırıyor formunda. Farklı büyüklük ve tarzda kubbenin geometrisine entegre edilmiş yıldızlar, 8 katmanlı kubbenin 8’ine de farklı şekillerde yerleştirilmiş. Kubbede müzeye gelen güneş ışığı bu kompleks yerleştirmeye rağmen engellenmemiş.

Güneş yapının tepesinden geçerken bu 8 katmandaki farklı yıldız deliklerden içeri akıyor ve projede ‘ışık yağmuru’ adı verilmiş etkiyi yaratıyor müzede. Kubbenin 4 dış katmanı paslanmaz çelik; içteki 4 katmanı ise alüminyum kaplama. Karmaşık geometrisi de oldukça detaylı çalışılmış geometrisinin ürünü. Nouvel’in yukarıda bahsettiğimiz yaratmak istediği etki nedeniyle kubbe, tasarımda en önemli aşamayı ve çalışmayı oluşturmuş.

Kubbe Katmanları

”Bu proje, Arap mimarisinin en önemli sembollerinden doğdu: kubbe (cupola). Fakat burada kubbe geleneksel anlamından çok bariz bir şekilde modern bir uyarlama. 180 metre çaplı çift kubbe Louvre Abu Dhabi’de, yatay geometrisiyle ışık oyunları yaratan, deli bir şekilde örülmüş, bu sayede güneş ışınlarını nokta nokta içeri düşüren ve etkileyici bir ışık oyunu yaratan bir strüktür. Kubbe, Abu Dhabi gün ışığında parlıyor. Gece ise içerideki ışıkla yıldızlı bir kubbe korunmuş bir vaha olan müzeyi koruyor.” diyor Nouvel ve şöyle ekliyor: ”Louvre Abu Dhabi’de, muhteşem Arap mimarisinde sayısız zaman keşfedilebilecek olan ışık ve geometriyi kullanma ustalığından etkilenerek kullanıcı hislerine hitap eden bir mikroklima yaratıldı… Gölgelerden, hareketinden ve keşiften oluşan, doğan bir strüktür.”

©Roland Halbe

Geniş kubbe strüktürü, 4 geniş ayak (pier) ile desteklenmiş. Birbirlerine 110 metre mesafede bulunan bu ayaklar yapıda saklanmış durumda. Bu da kubbenin yüzen hissini kırmamak için seçilmiş bir yaklaşım. Louvre Abu Dhabi, içeride yerden tam 29 metre yükseliyor kubbesinin en alt noktasında. Kubbenin en üst noktası ise yerden tam 36 metre yüksekliğinde, denizden 40 metre. Kubbenin tüm özellikleri yanında aynı zamanda çevresel amaçlara da hizmet etmesi de yer alıyor. Louvre Abu Dhabi’nin kubbe örtüsü, müzenin meydan kısmını ve bünyesindeki yapıları güneş ışığı sıcaklığından koruyan, içerideki yapıların enerji tüketimini azaltan devasa bir gölge elemanı.

Kubbesiz Çatı Planı

Louvre Abu Dhabi, 55 bireysel bina, 23 galeri alanı, binaların aralarında oluşturduğu sokaklar ve geniş bir plaza alanı ile kurgulanmış. Yani müze, küçük yapılar ve aralarındaki dar sokaklarla bir şehir. Karadan ve denizden ulaşılabilen ziyaretçiler, bağımsız yapılar arasındaki sokaklarda yürüyerek müzeyi keşfedebiliyor. Kubbenin ışığı kesen yapısı sayesinde de ziyaretçiler müzenin galerileri, sergileri, çocuk müzesi, oditoryumu ve restoranı arasında dolanabiliyor rahatlıkla.

©Mohammed Somji

Ziyaretçileri bu sokaklarda karşılayan ögelerden biri de su. Su bu tasarımda önemli bir öge; yapay bir adada yer alan müze, suyu ziyaretçiyi yönlendiren, tasarımın ana ögelerinden biri olarak kullanıyor. Son olarak müze bünyesindeki bu bireysel binalar, Arap mimarisi özelliklerini de vurguluyor; deniz seviyesine yakın, alçak, küçük, dikdörtgen kutular.

”Denizin ortasında inşa edilmiş takım adalar bulmak alışılmadık bir şey.” diyor Jean Nouvel projenin özgün lokasyonunu kastederek ve ekliyor: ”Bunun güneş ışıklarıyla etkileyici oyunlar, ışık yağmuru, yaratan bir güneş şemsiyesiyle örtüldüğünü görmek ise daha da alışılmamış. Bunun dışında hem denizden hem de karadan ulaşılabiliyor müzeye. Ziyaretçiler için oldukça sıradışı. Müzenin eşsiz koleksiyonları, cezbedici kütüphanesi bu rotaların sonunda ziyaretçilerin kendilerini deneyimlemesi için bekliyor.”

©Roland Halbe

Konsept tasarımı 1 yıl (2006-2007) alan müze, 2013-2017 yılları arasında yapılmış. Şimdiden de 3 ödülün sahibi; 2015’te ‘Geleceğin Projesi’ kategorisinde Identity Design Award, 2017 Avrupa Çelik Tasarım Ödülü (European Steel Design Award) ve son olarak yine 2017’de ‘Arap Emirlikleri’nde En Çok Öne Çıkan Proje’ kategorisinde Identity Design Award ödülü almış.