MVRDV´nin 2014 yılında tamamlanan Markthal Rotterdam projesi özgün kütle yapısıyla birçok farklı fonksiyonu bir araya getiriyor. “Pazar yeri” anlamına gelen Markthal halihazırda Rotterdam’ın en büyük haftalık pazarının kurulduğu tarihi Binnenrotte meydanında bulunmakta. Ülkedeki ilk kapalı pazar yeri olmanın yanı sıra içerisinde konut birimleri, restoranlar, mağazalar ve 24 saat açık dört katlı bir yeraltı otoparkı bulunduran yapı davetkar bir kamusal alan oluşturarak şehrin ikonik yapıları arasında yerini almış.

© Nico Saieh

Konum

Şehrin merkezi bir konumunda bulunan yapı Rotterdam’ın Ortaçağ’dan kalma tek yapısı olan Laurenskerk’in (Laurens Kilisesi) paralelinde ve Rotte Nehri’nin 19. yüzyılın sonunda tren yolu için dağıtılmasından önce geçtiği bölgede yer alıyor. Yapımından önce sadece pazar kurulan günlerde ziyaret edilen Binnenrotte Meydanı ise Markthal’ın inşaasından sonra yenilenmiş. Yaplan düzenlemelerle tezgahların binanın girişine göre hizalanması ve böylece kullanıcının açık ve kapalı mekanlar arasında kolaylıkla geçiş yapması ön görülmüş.

Ayrıca yapının Blaak İstasyonu tarafındaki çıkışından şehrin bir diğer ikonik yapısı olan Küp Evler de görünmekte.

Yapı

Ekim 2004’te Provast ile birlikte kazanılan yarışmanın amacı değişen AB kuralları gereği açık havada satışı yasaklanan gıda ürünleri için kapalı bir pazar yeri oluşturmak ve şehir merkezinde daha çok konaklama birimi yaratmaktı. Kütlenin oluşumundaki en büyük etken benzer programlı diğer yapıların aksine kamusal alanın oluşumuna katkı sağlamak üzere her tarafı açık, aydınlık bir bina tasarlama fikriydi. Bunun için saydam yüzeyli iki tarafı kente açılan devasa bir kemer yapısı altında pazar alanı kurgulanmış.

Diyagram / © MVRDV

Görüş açısını kapatmadan hava koşullarından korunmak için çelik halatlar içine yerleştirilen cam panel cephe Avrupa’daki en büyük kablo ağlı cephe sistemi. Bu sistem yüksek rüzgar yüküne dayanabilmesi için bir tenis raketi gibi çalışacak şekilde tasarlanmış; merkezden 70 cm hareket edebilecek esnekliğe sahip.

Diyagram / © MVRDV

120 m uzunluğunda, 70 m genişliğinde ve 40 m yükseklikteki kemerin kavisi yapım masraflarını da azaltmak amacıyla klasik asansör çekirdeği baz alınarak hesaplanmış. Giriş katta iç cephe tarafında bulunan asansör bu eğimden ötürü yukarı katlara çıkıldıkça dış cepheye yaklaşmakta. Markthal binası sakinleri ise yan cephelerdeki altı ayrı girişten asansörlere ve merdivenlere ulaşabilmekte.

Diyagram / © MVRDV

Binadaki marketlerin ve restoranların ürün temin sisteminin tamamı bütün cephelerinin kent hayatının bir parçası olma fikrini güçlendirmesi ve ikamet edenlerin bu işlemlerden rahatsız olmaması için yeraltına alınmış. Yük araçlarının gelip teslimatın yapıldığı bodrum 1 katında ayrıca iki süpermarket ve ev sahiplerinin bisiklet parkları ve depoları bulunmakta.

© Ossip van Duivenbode

Yapının dış cephesi ve kaldırımları dikkati iç yüzeye çekmek amacıyla doğal taş ile kaplanmış. İç yüzeyde ise Rotterdamlı sanatçılar Arno Coenen ve Iris Roskam imzası taşıyan Cornucopia eseri görülüyor. Cornucopia bereket anlamına geliyor ve eser havada süzülen üç boyutlu ürün ve hayvan görüntülerini içerirken 17. yüzyıl Hollanda natürmortlarına referans veriyor. Resim Pixar Animasyon Stüdyoları’nın beş katmalı dijital baskı yöntemiyle, akustik panellere monteli oluklu alüminyum panellere basılmış.

Sürdürülebilirlik

BREEAM “çok iyi” sertifikası alan Markthal Rotterdam binası altında, çevresindeki bazı binaların da ısıtılması ve soğutulmasını sağlayan, ısı ve ısı depolama sistemi barındırıyor. Pazar alanına temiz hava, cam cephenin altından giriyor ve yükselerek çatıdaki havalandırma şaftlarından çıkıyor. Pasif havalandırma sisteminin etkin olduğu bu durum alanda çok az enerji kullanılarak ideal iklim ortamına katkı sağlıyor. Farklı ortamlardaki ısı değişimi merkezi olarak kontrol ediliyor ve böylece tüm fonksiyonların birleşiminde kullanılan tesisat sistemi en aza indirilmiş oluyor.

© Nico Saieh

Sürdürülebilirliğe destek sağlamak için bina sakinleri su ve enerji tüketimi, atık organizasyonu ve sağlıklı yapı malzemesi kullanımını kapsayan bir sözleşme imzalamış. Pazar yeri içinde enerji kullanımı ve CO2 tasarrufunu gösteren bir pano bulunuyor. Su tasarrufu içinse akıllı sıhhi tesisat sistemi tasarlanmış.

Çevreye entegrasyonu güçlendirmek için tasarım sürecine bir ekolojist de dahil edilmiş. 11. katın batı cephesinde dört büyük yarasa konaklıyor ve 1. katın kuzey cephesinde de on kırlangıç yuvası bulunuyor.

Kesit

Konutlar

Pazar yerini saran kemerin 3. katından 11. katına kadar, boyutları 80 ila 300 m2 arasında değişen 102’si kiralık ve 126’sı satılık olarak planmış toplam 228 konut birimi var. Her daire genişliği boyunca bir balkona ve 24 çatı katı dairesi de kemer biçminin verdiği avantajla oldukça geniş bir terasa sahip. Ön tarafta Laurens Kilisesi veya Maas Nehri manzaralı dairelerin yarısının pazar alanına bakan pencereleri var. Üç kat camlı bu pencereler iki mekan arasında ses ve koku bariyeri oluşturuyor.