©Wikimedia Commons

Stuttgart’tak Mercedes-Benz Müzesi (Mercedes-Benz Museum), Ben van Berkel tarafından kurulan UNStudio tarafından tasarlandı. 2006 yılında tamamlanan yapı, dünyaca ünlü araba markasının geçmişini, şidiki tasarımlarını ve geleceğe dair vizyonlarını birleştiren bir kültürel nokta. Mercedes-Benz’in fabrikasının yanındaki müze, kentin simgelerinden biri haline gelmiş.

©Eva Bloem

Mercedes-Benz Müzesi, ziyaretçilerini zamanda yolculuğa çıkarmayı hedefliyor. Bu yolculuk, iki spiral strüktürün tanımladığı kronolojik rotayla sağlanmış. Merkezi bir atirum etrafında kurgulanmış olan bu iki spiral rota, müzenin sergi mekanları boyunca yapının içinde gittikçe aşağı iniyor ve birbirinin içine geçiyor. Rotalardan bir tanesi araba koleksiyonu etrafında; diğer ise markanın tarihini anlatn sergiker etrafında dolanıyor. Bu iki rota kesiştikçe, UNStudio’nun deyişiyle, çeşitli sergiler arasında heyecanlı mekan konfigürasyonları, çapraz-ilintili alanlar ve kısayollar oluşmuş.

©Eva Bloem

Ekibe göre burası müzelerin ‘Mercedes-Benz’i. Bu düşüncenin arkasında yatan en büyük sebep müzenin kurgusu. Kronolojik düzenlenmiş olan ‘sergi iplikleri’ yapının en üst kotunda başlıyor ve en alt seviyesinde bitiyor. Ziyaretçiler müze içindeki turlarına kapsül benzeri bir asansör ile 8. kata çıkıp buradan başlıyor. Asansör de yapının ilgi çekici noktalarından bir tanesi: kapsül, bant penceresi olan, dikey rayları üzerinde ilerleyen bir metal pod. Burada ziyaretçilerin yönleneceği iki rota mevcut. Birincisi ‘Mythos’ rotası: Mercedes-Benz’in tarihini anlatan, kapalı, tematik galeriler. İkinci rota ‘Collection (Koleksiyon)’ rotası: geçmişten günümüze markanın arabalarının sergilendiği, aydınlık galeriler.

Kapsül Asansör / ©Atlas Obscura

İki spiral rota ortasındaki atrium boşluğu da ‘The Void’ olarak adlandırılmış. Üçgensel şekle sahip atrium, yapının tamamı boyunca bir çeşit açık çekirdek gibi yükseliyor. Mercedes-Benz Müzesi’nin içindeki işleyişi çerçevelerken ziyaretçilere rotalar üzerinde iç mekana farklı bakışlar sunuyor. Ziyaretçiler galerilere yaklaşırken hem atrium hem de ek rotalarla sergiyi uzaktan, yakından, yukarıdan görme gibi olanaklara da sahip oluyor.

Rotaların sardığı atirum, Void (Boşluk) kısmının içinde dikkat çekici özelliklerden bir tanesi müzenin dumanı yapıdan uzaklaştırmak için bulundurduğu sistem. Yalnızca bu müze için geliştirilmiş sistem sayesinde duman, galerilerden atirum alanına emiliyor ve atriumun tepesindeki 144 hava deliğiyle dışarı atılıyor.

©Eva Bloem

Mercedes-Benz Müzesi’nin tasarımında UNStudio’nun konseptleri için en önemli buluşlarından biri ‘The Twist (Düğüm)’. UNStudio’ya göre kavram altyapı, organizasyon ve yük taşıma fonskiyonlarını tek bir hareket ile çözen sistemi anlatıyor. Bu eleman aslında ekibin yapı için tasarladığı, yapının birçok sistemine (altyapı, sirkülasyon, taşıyıcı) hizmet eden özel bir mimari eleman. Twist, yapıyı mümkün kılıyor ve tüm yapı boyunca dönüştürücü bir elaman haline geliyor. Ana taşıyıcı eleman olarak Twist, sergi mekanlarını destekleyerek yaklaşık 30.5 metrelik açıklığın ara kolonlar olmadan geçilebilmesini sağlıyor. Her bir Twist’in üst yüzeyi de aşamalı galeriler arasındaki sirkülasyonu sağlayan bir rampa.

‘Twist’ / ©UNStudio

Mercedes-Benz Müzesi, planda 3 yapraklı yonca şekinde bir forma sahip. Üst üste binen üç dairenin ortalarının boşaltılması ile oluşan form, ‘sergi iplik’lerini dolaşan iki spiralle deseteklenmiş. Twist de,  bu 3 boyutlu yonca ve spiralleri barındıran modelin yaratılışından sonra, ekibin 30.5 metrelik mesafeyi, konseptin çıkış noktası ola mekan bütüncüllüğünü bozmadan geçmeyi hedeflemesi ve zorlanması sonucu ortaya çıkmış. Twist’in geliştirilmesi, bu sorunların çözümü olmuş. Tasarlandıktan sonra da Twist, bir anda yapıda mekanlar arası akıcı geçişleri sağlayan düzenleyici bir eleman haline gelmiş.

©Eva Bloem

Yapının kompleks karakteri ve yenilikçi yaklaşımı sebebiyle, bunun yaratılması için ekibe verilen süre zarfında Mercedes-Benz Müzesi’nin planlama ve yapım süreçlerinin efektif bir şekilde ilerlemesi bir hayli önemli olmuş. Bu nedenle ekip, süreçteki tüm girdileri (mühendislerden sergi tasarımcılarına kadar) tek bir dijital modele entegre etmiş -BIM’e benzer bir sitem kullanmış. Böylece süreçte her türlü değişim ve etkisi anında görünür olabilmiş.

“UNStudio tasarımı 2006 Mercedes-Benz Müzesi’ni 21. yüzyıl otomotiv tapınaklarının mimari olarak anlamlı parçalar haline gelebileceğinin kanıtı olarak düşünebilirsiniz -kendi otomobillerini tutabilecek gelişmişlikte ve büyük kalabalıkları tatmin edebilecek etkileyicilikte.” Los Angeles Times, 2015.

©UNStudio

UNStudio yalnızca ticari bir gösteri mekanından fazlasını amaçladığı, bu müzeyi marka için kültür ve ticariyi harmanlayan bir mekan olarak görüşü ile etkileyici bir 21. yüzyıl müzesi kurgusu ortaya koymuş. Müze tasarımıyla, Mercedes-Benz tarihi, tasarımı ve çizgisinin vücut bulmuş hali olarak anılıyor.