©NAARO

Türkiye’de son zamanlarda en  çok yankı uyandıran projelerinden biri olan Odunpazarı Modern Müze (OMM), 7 Eylül’de kapılarını ziyaretçilerine açtı. Polimeks Holding’in kurul başkanı ve mimar Erol Tabanca’nın modern sanat koleksiyonunu içinde barındıracak olan müze, Eskişehir’de Odunpazarı isimli bölgede bulunuyor. Müze, ahşabın özgün kullanımlarıyla yarattığı projelerle adını tüm dünyaya duyurmuş olan Japon mimar Kengo Kuma’nın tasarımı. Eskişehir’e  büyük bir değer katan ve Türkiye’de oldukça büyük bir yankı uyandıran proje, ününü mimarlarına ve özgün tasarımına borçlu.

©OMMArt

Sahibinin doğduğu ve büyüdüğü yer olan Eskişehir’deki OMM, Türkiye’den ve dünyadan sanatçıların modern ve çağdaş eserlerini sergilemek, Türk sanatının dünyaya tanıtmak ve Eskişehir’e kültürel bir değer katmak amaçlarıyla yola çıkmış bir platform. Bu hedeflerle müze, Türkiye’nin çağdaş yüzünü yansıtan, üniversite kenti olarak anılan ve bu nedenle yoğun genç nüfusa ve canlı bir atmosfere sahip Eskişehir’de Unesco Dünya Kültür Mirası Geçici Listesi’nde yer alan Odunpazarı bölgesinde inşa edildi. Odunpazarı, isminden de anlaşılabileceği gibi, eskiden odun ticareti yapılan bir bölge. Kengo Kuma ve ekibi bölgenin tarihini ve hafızasını tasarımlarıyla yansıtma fikriyle yola çıkmış.

©Batuhan Keskiner

“Odun, kentin mirasında önemli bir yere sahip.” diyor Kengo Kuma & Associates ortaklarından, projenin lideri Yuki Ikeguchi ve ekliyor, “Yapının bu bölgenin tarihine ve hafızasına dair bir söz söylemesi bizim için bu tasarımda her zaman merkezdeki düşünce oldu. Etrafına konfor katan ve sıcak bir atmosfer yaratan bir materyal olan ahşapla inşa etmek, ekibimizin her zaman ilgilendiği bir konuydu.”. Odunpazarı bölgesinin de ahşabı merkezine alan tasarım yaklaşımına sahip ekibin tarihiyle ilgisini çeken bir yer olduğunu söylemek yanlış olmaz.

Yönelim Diyagramı

Odunpazarı’ndaki OMM, aynı zamanda kentin yeni gelişen kısmıyla, geleneksel Osmanlı ahşap evlerinden oluşan küçük ölçekli bölgenin arasında bir çeşit eşik yaratan bir alanda bulunuyor. Üst katlarında konsol alanlar bulunduran (cumba) bu geleneksel ahşap evler, sokak dokusunu ve bölgenin yürüyerek deneyimlenen karakterini düzenleyen çizgiler haline gelmiş.

“Konsollar ve yönelimler, şehrin sokak dokusunu özgün ve beklenmedik kılan özellikleri…Projede niyetimiz kutuları üst üste koyarak ve döndürerek Osmanlı evlerinin yarattığı dokuyla bir bağ kurmak…Formalist bir tutumdan çok, sokağı içeride devam ettirmek ve doğrusal olmayan bu gezinti rotasını müzenin içinde tekrar yaratmak için.” Yuri Ikeguchi.

©NAARO

Kengo Kuma and Associates ekibi de bu dokuyu müzenin tasarımında yansıtmayı amaçlıyor. Ekibin tasarım stratejisi, hacmi toplulaştırmak; kentsel ölçekte kendini gösteren bir mimari oluşturmak için küçük kutuları birbileri üzerine istifleme üzerine kurgulanmış. Sokak seviyesindeki istiflenmiş kutularla oluşturulan yapı, müzeyi çevreleyen evlerin ölçeğinde okunarak, bölgeyi kentte yeni bir kültür odağı haline getirme amacıyla, bu kutuların merkeze doğru büyütülmesiyle oluşturulmuş.

©Batuhan Keskiner

Odunpazarı Modern Müze’yi oluşturan birbine üzerine kenetlenerek oturan kutuları, farklı ölçeklerde düşünülmüş. Bunun sebebi içeride farklı büyüklüklerde sergi mekanlarını oluşturabilmek. Zemin kattaki kutular, büyük ölçekli sanat eserleri ve enstalasyonlara imkan tanıyan bir hacme sahip. Yukarı çıkıldıkça küçülen kutular da daha küçük ölçekli eserlere yönelik düşünülmüş. Binanın ortasında, yığılmış blokların dördünün birleştiği yerde, binanın üç katı boyunca uzayan bir atriyum bulunuyor. Geniş bir tavan penceresiyle aydınlatılan bu kısım, müzenin farklı katlarını birbirine bağlıyor. Hafifçe kıvrılarak yukarıdaki ışıklığa ulaşan bu kısım da yapının kutuları gibi, Osmanlı döneminden gelen sokak dokusunu yansıtma fikriyle, kalın lamine ahşap kirişlerle kaplı.

©Batuhan Keskiner

Odunpazarı Modern Müze, eski bir konut alanını yeni bir kent ile birleştiren, bina boyunca uzanan basamaklarla geniş bir plazaya açılıyor. Bu bağlamda yapı aslında bu yeni kültürel odak noktasında kente geniş bir kamusal alan da tanımlıyor. Yapı, sergi alanlarının yanı sıra bir restoran, kafe, müze dükkanı ve çeşitli etkinlik mekanlarını da bünyesinde bulunduruyor. Eğitim programlarının da gerçekleştirilebileceği hacimler kurgulayan OMM, sanatın tarihsel sürecinin aktarılmasını, atölye çalışmalarıyla da kentin sanatsal birikiminin arttırılmasını hedefliyor.

©NAARO

OMM, sanatın yalnızca metropollerde kolayca erişilebilen karakterinden çıkıp kültürel dokusu ile farklı olan şehirlere de yeni bir heyecan kazandırmasını ve böylece daha geniş kitlelere ulaşmasını kendine misyon edinmiş bir platform. Kengo Kuma imzasıyla, kentten doğan tasarımıyla mimari anlamda büyük ilgi gören yapı, Eskişehir hatta Türkiye için yepyeni bir kültürel değer ortaya koyuyor.