Perot Doğa ve Bilim Müzesi (Perot Museum of Nature and Science), Dallas Victory Park’ta bulunuyor. Thom Mayne (Pritzker 2005) önderliğindeki Morphosis mimarlık grubu tarafından tasarlanan müze, 2012 yılında tamamlanmış. Müzelerin sosyal ve eğitsel olarak değişimin en önemli parçası olduğu düşüncesiyle tasarıma başlayan Morphosis ekibi, müzenin doğayı ve bilimi irdeleyen, aktaran bir yapı olmasını amaçlamış.

© Iwan Baan

Tipik müze yapısına yeni, farklı bir kimlik kazandıran Perot Doğa ve Bilim Müzesi, Dallas’ın gelişen kültürel dokusuna katkı sağlıyor. Yapının tasarımında hedef geniş bir kitleye yönelen, genç beyinlere bir alan sağlayan, ziyaretçilerine doğa ve bilimi merak ettirecek bir mekan yaratman. Müze, kullanıcılarına özgün bir deneyim sunarken bu deneyim içinde iki konu hakkındaki bilgilerin de aktarılmasını istiyor. İnteraktif mekanları ile kullanıcılarla ilişkiyi arttıran yapı, müzelerin yalnızca sergilere arka plan olma eğilimine karşı çıkıyor; öğretici bir araç haline geliyor.

Aksonometrik

Bir doğa müzesi olarak bulunduğu alanda ziyaretçininn deneyimi dışarıda düzenlenen peyzaj ile başlıyor kullanıcı yapıya yaklaşırken. Ziyaretçi iki farklı Teksas ekolojisinden geçip Perot Doğa ve Bilim Müzesi’ne ulaşıyor: geniş yapraklı yerel ağaçlar ve kurakçıl peyzaj. Teksas’ın doğal peyzajının bir parçası olan kurakçıl alan bir teras üstünde düzenlenmiş ve hafif bir eğimle müzenin taş çatısıyla birleştirilmiş.

Müzenin asıl kütlesi, peyzaj alanı olarak düzenlenmiş kaidenin üstünde yükselen bir küp. Bu küpün üstündeki çatı projede dikkat çeken ögelerden. Çatıda taş ve kuraklığa dayanıklı çim ile bir peyzaj düzenlemesi yapılmış. Dallas’ın yerel jeolojik yapısını ve zamanla gelişecek olan doğal bir sistemi barındırıyor.

© Iwan Baan

Girişte görülen iki peyzajın kesişimi, Perot Doğa ve Bilim Müzesi’nin ana giriş meydanını oluşturuyor. Burası müzeye giriş, bir toplanma ve etklinlik alanı ve Dallas’a açık bir kamusal alan yaratıyor. Plazadan sonra peyzajlı teras alanıyla ziyaretçiler giriş lobisine yönlendiriliyor. İçeride yükselen çatıda oluşturumuş yapay topoğrafyayı görüyoruz. Bu da dışarıdaki dinamik yüzeyi vurgulayarak yapay iç mekan ile doğal çatı peyzajını harmanlıyor.

© Iwan Baan

Meydana göre dar giriş alanından sonra Perot Doğa ve Bilim Müzesi ziyaretçileri, tavandan aydınlatılmış geniş bir atrium alanına ulaşıyor. Burada binanın tüm sirküasyon alanlarının gözlemlenebildiği bir alan yaratılmış. Tavandan aydınlatmatyla da ışık ve yapının soğuk taş cephesine görsel iletişim ile dramatik bir mekan etkisi yakalanmış. Zemin kattan müzenin en üst katına kadar bu atrium alanından geçiyor sirkülasyon.

Tamamı cam cephesiyle atriumu devamı niteliğinde üst kotta kütleden fırlayan bir seyir alanı düzenlenmiş, Dallas’a kuşbakışı bir görünüş imkanı veriyor. Buradan ziyaretçiler spiral merdivenlerle galeri alanlarına yönlendiriliyor. Farklı farklı formda ve özellikte dinamik sirkülasyon alanları çözülen doğal alan ve müzenin mimarisi ile yakın bir ilişki kuruyor.

© Roland Halbe

Birbirinin içinden geçiyormuş hissi veren, en üstten en alta çeşitli yerlerde atriumda kesişen sirkülasyon alanları, ziyaretçilerin müzenin tüm iç alanından ve diğer kullanıcılardan kopmaması amacıyla kurgulanmış. Ziyaretçi, ofisin deyimiyle burada mimarinin bir parçası haline geliyor. Aynı zamanda doğu cephesinde içeriyi gözlemlemeye yarayan geniş açıklıklarıyla dışarının da bir parçası oluyor. Müze, her bağlamda kamusal bir alan yaratıyor; şehre açılan, şehre ait ve şehri canlandıran bir alan.

© The Dallas Art District

Mimarlık, doğa ve teknolojiyi birleştiren tasarımıyla Perot Doğa ve Bilim Müzesi, sürdürebilir sistemlerin kullanımı açısından da oldukça dikkat çekici. Bir müze binası için maksimum seviyede sürdürebilir olmayı hedefleyen yapı, ofisin diğer tasarımları gibi son teknoloji sistemleri kullanan tasarım süreci ve yapısı ile çevreye olan etkisini minimuma indiriyor.

*Metin, Morphosis mimarlık ekibi sayfasından sağlanmıştır.