Phaeno Bilim Merkezi

by arkitektuel
26 Ocak
Eğitim, Müze
9982 Views

Phaeno Bilim Merkezi / Zaha Hadid

Mimar: Zaha Hadid Architects

Yer: Wolfsburg, Almanya

Yapım yılı: 2000-2005

Phaeno Bilim Merkezi (The Phaeno Science Center), Zaha Hadid tarafından tasarlanmış bir müze yapısı. Bilim merkezinin yapımına 2000 yılında başlanmış. 2005 yılında tamamlanmış olan müze, Almaya Wolfsburg’da bulunuyor. Müzenin hedefi, çocukların ve gençlerin fizik, biyoloji, kimya bilimlerine ilgilerini çekecek bir merkez olabilmek.

Wolfsburg, 1930’larda daha sonra Volkswagen adını alacak şirkete çalışan işçilerin yaşaması için oluşuturulmuş küçük bir şehir. 1950’lerde şehirde, birçok kültürel yapı inşa edilmiş. Yarım asırdır yalnızca Volkswagen şehri olarak kalan bölgeyi kurtarmak amacıyla yapılan binalardan biri Phaeno Bilim Merkezi. Wolfsburg şu an Volkswagen Müzesi, Autostadt Eğlence Parkı ve bunun yanında birçok turist atraksiyonuyla birçok ziyaretçiye ev sahipliği yapıyor. Dünyaca ünlü mimarlar Alvar Alto, Hans Scharoun, Peter Schweger ve son olarak Zaha Hadid imzalı yapıların katkısı ile.

Phaeno Bilim Merkezi, Zaha Hadid ekibinin en ilgi çekici eserlerinden. Bunun sebeplerinden biri tasarım sürecinde yapılmış olan çizimlerin çarpıcılığı. Ekip, merkezin inşası sırasında -2004- dünya çapında kanıtladıkları yetkin mimari yaklaşımları ile Prtizker ödülüne layık görülmüş. Bilim merkezi, zamanındaki mühendislik ve mimarlık anlayışına büyük katkıları olan bir yapı olarak mimarlık tarihine geçmiş, ekibin layık görüldüğü Prtizker ödülüne büyük bir katkısı olduğu düşünülüyor.

Bilim merkezi, Wolfsburg’un kalbinde ticari binalar ve ofis binaları arasında bulunuyor, şehrin bu iki alanını birbirine bağlıyor. Şehirle direkt olarak bir bağlantı kuruyor. Yaratılan yapının zemin kotunda yaya ve araç trafiğine izin verişiyle de bu ilişki güçlendirilmiş.

Phaeno Bilim Merkezi, yapının formu sayesinde oluşan yol ile şehirde kesintisiz bir rotanın oluşmasına katkı sağlıyor ve şehirde peyzajın bir parçası oluyor. Yapının altında ekip tarafından tasarlanmış yapay zemin, dalgalı tepeleri ve vadileriyle bir meydan oluşturuyor şehirde.

Yapı, hacimsel olarak 2 büyük elemanla kurgulanmış; zeminden 8 metre yükseltilmiş olan yatay bir gövde ve bunu taşıyan 10 adet beton konik. Oldukça ağır bir kütle olarak algılanan yapısı, keskin köşeleri ve yataylığıyla müze, havaya kaldırılmış etkisiyle çarpıyor kullanıcının gözüne. Formu, çelik, cam ve betondan yapılmış bir botu simgeliyormuş. Kıvrımlı yüzeyleriyle de hafif, pürüzsüz bir etki yakalanmış yapıda. Buna ek olarak duvarlarda, tavanda ve zeminde açılı çizgiler kullanılmış. Uzatılmış, yere değmeyen şekli, yuvarlanmış köşeye sahip açıklıkları ve yapıya hareket halinde etkisi veren duvarlarıyla Phaeno Bilim Merkezi, şehri saran peyzajın dinamik etkisini de yakalıyor.

Taşıyıcı beton konilerin arasında meydan yaratan müze, aynı zamanda bu geniş taşıyıcıların içinde birçok programı da barındırıyor. Yapının ayakları olan, yapıya ağırlıksızlık etkisi katan beton strüktürlerde, kütüphane, konferans salonu ve 250 kişilik bir oditoryum bulunuyor. En geniş olanlarının içine de üstteki sergi alanlarına ulaştıracak sirkülasyon elemanları yerleştirilmiş. Sergi alanları da bu yuvarlak şekle uyum sağlacak biçimsiz tavan ve duvarlarla kurgulanmış. Buradaki amaç, yapının dışarıdan verdiği uzay aracı etkisini içeride de pekiştirebilmek.

Müzenin zemininde geniş bir oyuk dikkat çekiyor. Farklı kotların gözlemlenmesi, gözenekli yapıyı yaratması ve şeffaflığı sağlaması için düşünülmüş. Phaeno Bilim Merkezi’nin sergi için oluşturulmuş açık mekanında bulunuyor bu boşluk.

Sergi alanından dışarının ve sergi alanının dışarıdan gözlemlenmesi için de iç mekanlarda açıklıklar ile tünelimsi koridorlar oluşturulmuş yapı boyunca. Zeminden yükseltilmiş gibi duran iç mekanın diğer hacimleri ise farklı fonksiyonlara ayrılmış.

Müzenin içi, resimlerden de anlaşılabileceği üzere, birbirine eklemlenen, düzensiz formlu mekanlardan oluşturulmuş. Kullanılan yüzeyler ve mekanlar arasında net bir ayrım var. Bunun yanında duvarlar ve diğer ayırıcı elemanlar arasında beklenmedik boşluklar kurgulanmış. Yapının içinde değişik bakış açılarından birçok farklı perspektif oluşmasına sebep oluyor. İç mekanı etkileyici kılıyor. Aynı zamanda içeride vakit geçirirken kullanıcının dışarıyı da panoramik olarak algılamasına olanak sağlıyor bu boşluklar.

Toplamda yaklaşık 12000 metrekarelik alana sahip Phaeno Bilim Merkezi, betonarme bir hacimle oluşturulmuş. Dışarıdan bunu gözlemlemek mümkün, özellikle büyük oranda duvarla kurgulanmış ön cephede. Geniş boşlukların bulunduğu cephelerde ise cam perde kullanılmış. Yapıda çelik strüktürü örtmek için yaklaşık 27000 metreküp beton bununla birlikte 3500 çelik kiriş gerekli olmuş.

Stürktür kurgusuyla oldukça özgün ve yenilikçi olan Phaeno Bilim Merkezi için UNStudio kurucusu Ben van Berkel: ‘’Zaha Hadid, onun ekibinde bulunduğum 1 sene boyunca bana her zaman mimarların ne yaptığını değil mühendislerin neler yaptığını takip etmemi tavsiye etti. Phaeno Bilim Merkezi, bu yaklaşımın mükemmel bir örneği; boşluklu kolonlar ile taşıyıcı kurgusu özgün, şimdiye kadar kimse tarafından böyle bir şey denendiğini görmedim.’’