©Wikipedia

Velasca Kulesi (Torre Velasca), 1958 yılında Milano, İtalya’da yapılmış brütalist bir kule. Milano’nun Gotik katedralleri, yapıları, heykelleri ve kubbeleriyle karıştırılırsa da yapı, İtalyan Rasyonelizminin sembollerinden biri. Kule şehrin antik merkezinde yükselmiş çok az sayıdaki modern yapıdan biri aynı zamanda.

©ArchDaily

Velasca Kulesi etrafını saran yapıların üzerinde, Milano gökyüzünde belirmesi istenerek planlanmış. Milano’nun yalnızca klasik mimariyi yansıtan yapıları arasında belirgin bir şekilde yükselip şehrin silüetine önemli bir eklenti yaratıyor kule. Bu nedenle yapının mimarları, BBPR ekibi, için kulenin çevresine uyacak bir tasarım bulabilmek önemli bir etken olmuş. Velasca’nın yalnızca yüksekliğiyle bu yapılardan farklılaşıp, onların klasik mimariyi yansıtan güzelliklerine uyması amaçlanmış. Velasca Kulesi bu nedenle klasik mimariyi modern tarzıyla harmanlamaya çalışan ve modern yapıyı geçmişe bağlayıp yapının bulunduğu alanda dışlanmasını önleyen bir sürece dönüşüyor.

©ArchDaily

Yapının alt kısımlarından dışarı fırlayan yukarıdaki 3. kısmı, ortaçağ gözetleme kulelerini yansıtacak şekilde tasarlanmış. Bu tarz kuleler, savaş zamanı İtalyan kalelerini işgalden savunma amaçlı kullanılırmış. Velasca Kulesi de bu mimarinin fikirleri üzerine kurgulanan modern bir mimarlık sunuyor özellikle en üst kısmıyla. Bu kısım, Gotik tarzı en çok andıran parçası yapının. Kulenin taş materyali ve yapının destek payandaları, kulenin hem daha stabil bir taşıyıcıya sahip olabilmesini sağlıyor hem de etrafında da bolca bulunan Gotik mimarinin bazı özelliklerini taklit ediyor.

©Micheal Tinkler

Milano’nun silüetine bakıldığında BBPR ekibinin Velasca Kulesi’ni, çevresini büyük bir özenle düşünerek tasarladığı belli oluyor; özellikle cam perde duvar cephelerle oluşturulan yüksek katlı binaların oldukça popülerleşmeye başladığı bir zamanda.

Bunun yanında tasarıma yön veren birçok fonksiyonel amaç da var. Örneğin Velasca Kulesi, caddelere bakan yerlerde konumalnan yeni yapıların birçoğunun aksine şehrin merkezinde. Kule bu şekilde büyük meydanların, plazaların yapıyla kullanılmasını cesaretlendiren bir tutuma sahip olmayı amaçlamış.

©Flickr: Jon Duono

Kulenin dar alt kısmı, BBPR’nin projede istediği plaza mekanının yaratılabilmesini sağlamış ve aynı zamanda yapının çok fonksiyonlu amacına da hizmet ediyor. Alt katlardaki dar mekanlar dükkanları, ofisleri ev sergileri barındırıyor; üstteki çok daha geniş kısımlar ise şehre olağanüstü manzaraları olan konut alanlarını. Milano’nun birçok bölümünde ofis binalarının konut yapılarını gitgide şehrin dışına kaydırdığı biliniyor. Velasca Kulesi ise bu iki fonksiyonu tek yapıda bulundurarak, ofis binalarının konutların yerini alarak şehir merkezi fikrini zayıflatmasını önlemeyi hedefliyor. 

©greatbuildings.com

Yapıda fonksiyonelliğin önemi pencere düzeninde bile görünür. Birçok modern yapıda pencerelerde, kapılarda ve materyallerde birçok tekrar yapılır. Velasca bunun aksine boş duvarlar, açık pencereler, normalde pencerelerin olması beklenen yansıtıcı cam yüzeyler gibi birçok farklılığı bir arada kullanarak çok daha çeşitli bir örüntü ve desen yaratıyor kulede. BBPR’nin böyle bir tasarıma yanaşmasının sebebi, arklı insanların farklı ihtiyaçlarına göre yapıyla oynayabilmesi olmuş.

©Flickr: Philip Wong

Velasca Kulesi, birçok modernist yapı gibi, birçok eleştiriye maruz kalmış. Bu eleştiriler, yapının ağır havası ve  bu ağır havası nedeniyle kaybolan karmakarışık detayları üzerine yoğunlaşmış. Birçok kişi ise kuleyi, kulenin Milano’nun geçmişini şu an ile bağlayabilme becerisi nedeniyle övgüye layık görmüş. Kulenin fonksiyonelliği ön planda tutan tasarımı ile mimarların yapının etrafına özenli yaklaşımı Velasca Kulesi’ni Milan’a foknsiyonel ve kusursuz bir eklenti haline getiriyor.